Onderwijs en burgerschap: wat vermag de basisschool?

Bijdrage aan de kennisopbouw rondom burgerschapsvorming in het onderwijs. Onderbouwd wordt waarom onderwijs (naast andere actoren) een belangrijke rol dient te spelen in de persoonlijke en maatschappelijke vorming van jeugdigen. Om de kennisbasis over burgerschapsvorming uit te breiden is het programma van De Vreedzame School aan een evaluatieonderzoek onderworpen. De Vreedzame School is een schoolbreed programma voor basisscholen dat ernaar streeft de school een democratische gemeenschap te laten worden, waarin kinderen en leerkrachten leren om conflicten constructief op te lossen, én waarin kinderen een stem krijgen, betrokken worden bij en verantwoordelijkheid leren dragen voor het sociale klimaat in die gemeenschap. Het programma is ontwikkeld in 1999, en sindsdien ingevoerd op ruim 500 basisscholen in Nederland. Het evaluatieonderzoek naar De Vreedzame School toont dat dit programma niet alleen door veel scholen in Nederland is ingevoerd, maar dat het tevens theoretisch goed onderbouwd is, in de ogen van de deelnemende scholen werkzaam blijkt en dat het beklijft. Een aantal contextuele kenmerken kunnen bevorderend of belemmerend werken op een succesvolle invoering van het programma, maar in het algemeen worden, in de beleving van de scholen, de doelen van het programma gerealiseerd. Zelfs in wijken met een ‘stevige’ straatcultuur is het programma – in de perceptie van de scholen – werkzaam. Het proefschrift eindigt met een negental aanbevelingen voor burgerschapsonderwijs.