Op dit kanaal kunt u podcasts beluisteren van onderwijskundige drs. Theo Wildeboer over lesgeven op de (basis)school. De uitzendingen duren gemiddeld tussen de 30 en 50 minuten. Wildeboer (zelf ooit als leerkracht begonnen) is auteur van het boek ‘Slim! De vier sleutels voor een effectieve les‘. Hij traint directeuren en leerkrachten in lesgeven en ondersteunt hen bij het voeren van reflectiegesprekken daarover.
In iedere postcast aflevering ontvangt Wildeboer een inspirerende gast die vanuit zijn of haar (deel) expertise vertelt over wat belangrijk is voor een krachtige les. Evidence-informed is daarbij het uitgangspunt. Het gespreksonderwerp wordt telkens gelinkt aan de vier sleutels voor een effectieve les of aan het lerarenvak.
Zou het niet beter zijn om academisch geschoolde leerkrachten voor de klas te zetten? Is directe instructie altijd de beste manier om les te geven? Leren leerlingen beter als je ook kun metacognitieve vaardigheden ontwikkelt? Wat zijn de bewezen leerstrategieën om ‘vergeten’ te gaan? Geeft meer leertijd ook betere leeropbrengsten? Bestaat er zoiets als ‘breinleren’ of is dit de zoveelste pedagogische onzinhype?
Kortom: Inhoudelijk, kritisch, evidente-informed, informatief en praktisch. Luister zelf!
Aflevering 1: Wat is van belang voor goed lesgeven?
Dr. Kees Vernooy – juli 2019
In deze aflevering is dr. Kees Vernooy mijn gast. Vernooy benadrukt het belang van effectief lesgeven, vooral ook in relatie tot goede leesvaardigheden. Effectief lesgeven, zo stelt Vernooy, is vooral opbrengstgericht lesgeven. En als het schoolteam op dit punt steken laat vallen, dan is de schade voor de leerlingen én de maatschappelijke schade groot. Nederland is bijvoorbeeld kampioen in het afgeven van dyslexieverklaringen!
Aflevering 2: De academisch geschoolde leerkracht
Prof. dr. Anna Bosman – augustus 2019
In deze aflevering is prof. dr. Anna Bosman mijn gast. Bosman is hoogleraar op de leerstoel ‘Dynamiek van leren en ontwikkeling’ (Radboud Universiteit) en directeur van de universitaire opleiding voor leerkrachten. Bosman is een groot voorstander van de ‘academisch geschoolde leerkracht’. Waarom? Ze weten nu eenmaal meer over leren en ontwikkeling, kennen de doorgaande leerlijnen beter en snappen gemiddeld genomen beter hoe expliciete directe instructie in elkaar steekt.
Aflevering 3: Onderwijs moet efficiënt, effectief en bevredigend zijn voor zowel de leerling als de docent
Prof. dr. Paul A. Kirschner – Deel 1 – september 2019
In deze aflevering is prof. dr. Paul A. Kirschner mijn gast. Kirschner is sinds 1 juni emeritus hoogleraar onderwijspsychologie aan de Open Universiteit en veel leraren kennen hem van zijn boeken Op de schouders van reuzen, Jongens zijn slimmer dan meisjes en Juffen zijn toffer dan meesters. Kirschner is ook internationaal een veelgeprezen onderzoeker. Zo ontving hij een eredoctoraat in Finland en is hij betrokken bij internationale wetenschappelijke instituten.
Aflevering 4: Strategieën voor beter lesgeven
Prof. dr. Paul A. Kirschner – Deel 2 – oktober 2019
In deel 2 van de podcast met prof. dr. Paul Kirschner (een internationaal erkend en veelgeprezen onderwijswetenschapper) gaan we dieper in op het lesgeven zelf. Wie speelt eigenlijk de hoofdrol in de les? Wat doet een vakbekwame leerkracht? Zijn er bepaalde lestechnieken waarmee je leerlingen een grote dienst bewijst? Natuurlijk staan we ook stil bij de afscheidsrede van Kirschner als hoogleraar bij de Open Universiteit (13 december 2019) en het symposium dat rond zijn emeritaat wordt georganiseerd over ‘nut en betekenis van onderwijswetenschappen voor het maken van goed onderwijs’. Hieronder is een aantal interessante links te vinden.
Aflevering 5: Heeft het nut om leerlingen leerstrategieën aan te leren?
Dr. Pieternel Dijkstra – november 2019
Deze vraag staat centraal in alweer de vijfde podcast-uitzending van De vier sleutels voor een effectieve les. Veel leerkrachten en schoolteams zijn ermee in de weer, maar heeft het eigenlijk wel nut? Gaan leerlingen met andere woorden hierdoor écht beter leren en verbeteren dan de prestaties? Dr. Pieternel Dijkstra, wetenschapper en auteur, schreef er in 2015 een interessant boek voor leerkrachten over (‘Effectiever leren met leerstrategieën’) en binnenkort komt er een beproefde test op de markt om vast te stellen in hoeverre kinderen belangrijke leerstrategieën beheersen. Beluister de podcast en laat horen wat je ervan vindt!
Aflevering 6: Hoe belangrijk is het ‘activeren van voorkennis’ bij de start van de les?
Dr. Pedro De Bruyckere – januari 2020
Als we iets willen leren over effectief lesgeven, dan moeten we zeker ook te rade gaan bij dr. Pedro De Bruyckere. Hij is mijn volgende gast in de podcast over ‘de 4 sleutels voor een effectieve les’. Samen met andere wetenschappers (bijvoorbeeld prof. dr. Paul Kirschner) schreef De Bruyckere interessante boeken over leerkrachtgedrag en wat je kunt doen voor een hoog leerrendement. Een van de thema’s die hoog correleert met onderwijsresultaten is ‘het activeren van voorkennis’. In ieder boek over Directe Instructie wordt het belang hiervan onderstreept, maar zelden goed uitgelegd. In deze uitzending staan we daarom stil bij de vraag waar ‘activeren van voorkennis’ over gaat (en waarover niet), hoe je voorkennis kunt meten en welke mogelijke risico’s kleven aan het activeren van voorkennis bij leerlingen uit achterstandsmilieus.
Aflevering 7: ‘Breinleren’ is hip in onderwijsland
Prof. dr. Lydia Krabbendam – februari 2020
‘Breinleren’ is hip in onderwijsland. Menig schoolteam volgde al een studiedag of jaaropening rondom deze grijze, mysterieuze massa. De gedachte is: dankzij de meest recente kennis over ons brein is het mogelijk onderwijs voor leerlingen radicaal te verbeteren. Maar is deze neuro-claim gerechtvaardigd? Over deze vraag ga ik in gesprek met professor dr. Lydia Krabbendam van de VU in Amsterdam. Als onderwijsneuropsycholoog richt zij zich in haar onderzoekswerk onder andere op de vraag hoe het brein zich gedraagt tijdens het leren en of en zo ja wat je hiermee moet.