Word opgeleid tot kinderfilosoof
Kan je stilte horen? Kan een robot denken? Krijgt een groter kind ook een groter stuk taart? Kinderen en jongeren stellen vragen en zijn nieuwsgierig naar de wereld. Werk je met kinderen of jongeren en wil je hen écht laten denken? Ga dan met hen filosoferen!
Filosoferen geeft kinderen en jongeren veerkracht en zelfvertrouwen, en het leert hun democratische vaardigheden waar de samenleving nood aan heeft, zoals luisteren, kritische vragen stellen en ontvangen, een gedachte verwoorden en verschillende manieren van denken respecteren. Deze opleiding leidt je op tot niveau-2-kinderfilosoof, wat betekent dat je zelfstandig een filosofisch gesprek tussen groepen kinderen en jongeren kunt begeleiden. De opleiding bestaat uit vijf bijeenkomsten van twee dagen en een examendag, en is geaccrediteerd door: Cedeo; ANVW; Vlaams netwerk voor eigentijds filosofieonderwijs; NRTO; CRKBO, Centrum Kinderfilosofie Nederland.
Met Ed Weijers, Lies Pycke, Ieva Rocena, en gastsprekers Kristof van Rossum en Pieter Mostert.
Waarom filosoferen met kinderen en jongeren?
Filosoferen is leuk en interessant. Kinderen en jongeren kunnen aanvankelijk wat afwachtend zijn, maar als ze eenmaal meedoen, is er geen houden meer aan.
Filosoferen is goed voor het zelfvertrouwen. Kinderen en jongeren voelen zich gehoord en serieus genomen. Ze ontdekken dat ze interessante gedachten hebben, die ook voor anderen interessant zijn.
Filosoferen oefent sociale vaardigheden. Tijdens een filosofisch gesprek leer je luisteren en jezelf uitspreken. Je leert elkaar beter begrijpen, ook als je het niet met elkaar eens bent. Je leert aandacht hebben voor wat je met elkaar gemeen hebt. Je leert je oordeel uitstellen. Zo oefen je een respectvolle houding en ontstaat er meer verbondenheid in de groep.
Filosoferen is dan ook het beste antigif tegen polarisatie. Een betere burgerschapsoefening dan een filosofisch gesprek bestaat niet.
Filosoferen is inclusief. Iedereen kan leren filosoferen. Iedereen kan meedoen aan een filosofisch gesprek. Kunnen kinderen van nature filosoferen? Nee, natuurlijk niet. Ze stellen al vroeg vragen die zich uitstekend lenen voor een filosofisch gesprek, maar dat is pas het begin. “Alle filosofie begint met verwondering,” zei Plato. Begint, ja, maar het is niet het hele verhaal. Maar met een goede gespreksleider, die de juiste vragen stelt en het gesprek heel strak stuurt, kan iedereen meedoen aan een écht filosofisch onderzoek.
Voor wie?
Wil je aandacht besteden aan burgerschap of Bildung? Wil je kinderen of jongeren kritisch leren denken? In filosofische gesprekken oefen je deze vaardigheden. Deze opleiding is bedoeld voor iedereen die met jongeren van vier tot achttien jaar oud werkt, of van plan is dat te gaan doen, in een educatieve context (onderwijs, buurt- en jongerenwerk, jeugdhulpverlening en kunsteducatie) en de wens heeft hen door middel van het voeren van filosofische gesprekken te leren hun denken te verbeteren. Naast motivatie is minimaal een bachelor (hbo of wo) een voorwaarde.
Indien je geen bachelor filosofie hebt voltooid is deelname aan Filosofisch Kompas, een inleiding in de filosofie voor gespreksleiders (FK) een noodzakelijke voorwaarde om het volledige certificaat te behalen. Filosofisch Kompas en de beroepsopleiding Filosoferen met Kinderen en Jongeren zijn tegelijkertijd te volgen en daarom in de zelfde weekends gepland. In het onderdeel Filosofisch Kompas, een inleiding in de filosofie voor gespreksleiders krijgen deelnemers zicht op de verschillende gebieden van de filosofie en de daarbij behorende filosofische problemen en posities. Ook wordt geoefend in het herkennen van ‘filosofie’ in gesprekken door middel van videoanalyses.
Wat leer je?
Een filosofisch gesprek vraagt heel veel van de gespreksleider. Zo’n gesprek is iets heel anders dan een kringgesprek en ook heel anders dan een gesprek waarbij een docent iets wil leren aan de leerlingen. Een gespreksleider FMKJ – ook wel kinderfilosoof genoemd – ‘dirigeert’ het gesprek tussen de kinderen of jongeren. Zelf doet hij of zij niet mee aan het gesprek. Om dat te kunnen moet je veel oefenen.
Tijdens de opleiding leer je onder meer:
- Wat een filosofisch gesprek is, en hoe dat verschilt van andere gesprekken
- Didactische en pedagogische principes en vaardigheden die nodig zijn om te kunnen filosoferen met kinderen en jongeren
- Kennis van belangrijke filosofische stromingen (deelnemers met een BA Filosofie krijgen hiervoor vrijstelling)
- Hoe je zelf een filosofisch gesprek kunt begeleiden
De opleiding Filosoferen met kinderen en jongeren leidt op tot niveau-2-kinderfilosoof, erkend door het Centrum Kinderfilosofie. De opleiding bestaat uit een basisdeel en een verdiepend deel. Wie alleen het basisdeel voltooit, kan in aanmerking komen voor erkenning als niveau-1-kinderfilosoof. Ook daarvoor is een assessment nodig. Een niveau-1-kinderfilosoof kan gesprekken met kleine groepen kinderen en jongeren meer filosofische diepgang geven. Een niveau-2-kinderfilosoof kan geheel zelfstandig filosofische gesprekken begeleiden, ook met grotere groepen kinderen en jongeren. Erkende kinderfilosofen worden opgenomen in het CK-beroepsregister. Om in aanmerking te komen voor erkenning als niveau-2-kinderfilosoof, heeft het CK eisen gesteld aan de studiebelasting en inhoud van de opleiding. Om te bewijzen dat je aan deze eisen voldoet, moet je een portfolio samenstellen en indienen, waaruit blijkt dat je aan de voorwaarden voldoet. Op de website van CK staat meer informatie over de toetsingsmatrix en over de assessmentprocedure.
Programma
De opleiding bestaat uit vijf weekends en een examendag. De eerste twee weekends zijn het basisdeel van de opleiding; de laatste drie weekends zijn het verdiepende deel.
Werkvormen
Tijdens deze bijeenkomsten krijg je een solide theoretische basis. Daarnaast is er veel ruimte voor het oefenen van gespreksmethodieken en het evalueren daarvan.
Studiebelasting en lesmateriaal
Naast de lessessies wordt van de deelnemers zelfstudie gevraagd en praktisch oefenen van gesprekken. Voor de zelfstudie worden individuele leerplannen afgesproken. Deze worden afgestemd op de voorkennis en ervaring van de deelnemers. Het lesmateriaal is inbegrepen. Bij de opleiding wordt een reader op de eerste dag ter beschikking gesteld. De teksten uit deze reader komen vooraf ook op onze Digitale Leeromgeving beschikbaar.
Ieder weekend telt 13 contacturen, dus in totaal bevat de opleiding 65 contacturen. Wie een bachelor filosofie heeft, krijft vrijstelling van de zondagmiddag (3 contacturen per weekend).
Basis FMKJ (niveau 1): totaal 70 uur studiebelasting waarvan 26 contacturen
- 2 weekends = 4 dagen = 26 contacturen. Waarvan 10 contacturen didactische en pedagogische training, 10 contacturen kennismaken met FMKJ, 6 contacturen inleiding filosofische thematiek (Filosofisch kompas).
- 4 oefengesprekken = 4 uur
- Reflectie, voorbereiding en leeswerk = 30 uur.
Verdieping FMKJ: totaal 95 uur studiebelasting waarvan 39 contacturen
- 3 weekends = 6 dagen = 39 contacturen. Waarvan 15 contacturen didactische en pedagogische training, 15 contacturen verdieping FMKJ vaardigheden en 9 uur filosofische thematiek (Filosofisch kompas).
- 16 oefengesprekken = 16 uur
- Reflectie, voorbereiding en leeswerk = 40 uur
Na het succesvol afronden van de basiscursus en de verdiepende cursus kwalificeert de deelnemer als niveau-2-kinderfilosoof. Totaal: 65 contacturen, waarvan 25 didactische en pedagogische training en 40 FMKJ, en 155 uren studiebelasting, waarvan 50 didactische en pedagogische training, 105 FMKJ en 20 oefengesprekken.
Data
Zaterdag 17 en zondag 18 januari 2026
De andere weekends verschijnen hier z.s.m.
Bijeenkomsten beginnen op zaterdagmiddag om 10.30 uur en eindigen op zondagmiddag om 17.00 uur.
Arrangementen
Je kunt je binnenkort aanmelden.