Hoe je leerlingen met lees- en schrijfproblemen kunt helpen: drie tips voor effectief alfabetiseringsonderwijs

leestijd: 3 minuten

Als leraar in het primair onderwijs wil je dat al je leerlingen goed kunnen lezen en schrijven. Maar soms kom je leerlingen tegen die daar moeite mee hebben. Hoe kun je deze leerlingen helpen om hun lees- en schrijfvaardigheid te verbeteren?

Als leraar in het primair onderwijs weet je hoe belangrijk lezen en schrijven zijn voor de ontwikkeling van je leerlingen. Je weet ook dat niet alle leerlingen even makkelijk leren lezen en schrijven. Sommige leerlingen hebben moeite met het herkennen van letters, het koppelen van klanken aan tekens, het onthouden van woordbeelden, het begrijpen van teksten of het schrijven van zinnen. Hoe kun je deze leerlingen helpen om hun alfabetiseringsvaardigheden te verbeteren? Hoe kun je ervoor zorgen dat ze leesplezier ervaren en zelfvertrouwen krijgen in hun taalgebruik?

Tip 1: Zorg voor een rijke en gevarieerde taalomgeving

Een van de belangrijkste factoren voor het leren lezen en schrijven is de blootstelling aan taal. Leerlingen die veel in aanraking komen met gesproken en geschreven taal, leren sneller en beter dan leerlingen die weinig taalaanbod krijgen. Uit onderzoek blijkt dat een rijke en gevarieerde taalomgeving de woordenschat, de grammatica, de spelling, de tekstbegrip en de schrijfvaardigheid van leerlingen bevordert. Zorg daarom voor een rijke en gevarieerde taalomgeving in je klas, waarin leerlingen veel kunnen luisteren naar, praten over, lezen van en schrijven over verschillende onderwerpen, genres, teksten en media. Maak gebruik van boeken, tijdschriften, kranten, posters, folders, websites, apps, podcasts, video’s, etc. die aansluiten bij de interesses, het niveau en de achtergrond van je leerlingen. Stimuleer leerlingen om zelf ook taal te produceren, zowel mondeling als schriftelijk, en geef ze feedback op hun uitingen.

Tip 2: Zorg voor een gestructureerde en gedifferentieerde aanpak

Leerlingen die moeite hebben met lezen en schrijven hebben baat bij een gestructureerde en gedifferentieerde aanpak, waarin ze stap voor stap worden begeleid in het verwerven van de nodige kennis en vaardigheden. Uit onderzoek blijkt dat een gestructureerde en gedifferentieerde aanpak de lees- en schrijfprestaties van leerlingen verbetert. Zorg daarom voor een duidelijke leerlijn, waarin je de doelen, de activiteiten, de materialen en de evaluatie afstemt op de behoeften en het tempo van je leerlingen. Gebruik methodes of materialen die speciaal ontwikkeld zijn voor alfabetisering of die aangepast kunnen worden aan het niveau van je leerlingen. Houd rekening met de verschillen tussen leerlingen in hun voorkennis, hun lees- en schrijfstrategieën, hun motivatie en hun leerstijl. Bied leerlingen verschillende vormen van instructie, oefening, feedback en ondersteuning aan, zowel individueel als in groepjes.

Tip 3: Zorg voor een praktijkgerichte en betekenisvolle benadering

Leerlingen die moeite hebben met lezen en schrijven leren het beste als ze zien dat lezen en schrijven nuttig en leuk zijn. Zorg daarom voor een praktijkgerichte en betekenisvolle benadering, waarin je lezen en schrijven verbindt met de belevingswereld, de ervaringen en de doelen van je leerlingen. Uit onderzoek blijkt dat een praktijkgerichte en betekenisvolle benadering de leesmotivatie, het leesplezier en het leesbegrip van leerlingen verhoogt. Laat leerlingen lezen of schrijven over onderwerpen die hen aanspreken of die relevant zijn voor hun dagelijks leven. Laat leerlingen ook lezen of schrijven voor een echt publiek of een echt doel. Bijvoorbeeld: een brief schrijven aan een vriend of familielid, een recensie schrijven over een boek of film, een instructie lezen voor een spel of recept, een verhaal vertellen over een belevenis of droom, etc. Zo maak je lezen en schrijven leuker en zinvoller voor je leerlingen.

Het ondersteunen van leerlingen die worstelen met lezen en schrijven vraagt om een gediversifieerde aanpak, die zowel rijk als relevant is. Van het creëren van een gevarieerde taalomgeving tot het kiezen van een gestructureerde methodiek en het aanreiken van praktijkgerichte oefeningen, het belangrijkste is dat leerlingen zich gewaardeerd en begrepen voelen. Wanneer we onderwijs bieden dat aansluit bij hun belevingswereld, wordt leren niet alleen effectiever maar ook plezieriger. Door bovenstaande strategieën toe te passen, kunnen we als leraren een wereld van verschil maken voor elke leerling.

Scholingen