Tijd voor ontwikkeling (vo): hoe duurzame inzetbaarheid jou vooruit helpt!

Wat zijn duurzame inzetbaarheidsuren?

Elke onderwijsprofessional in het voortgezet onderwijs, of je nu voor de klas staat, de administratie beheert of de gangen spic en span houdt, krijgt jaarlijks 90 uur voor duurzame inzetbaarheid (voor 2022 was dit 50 uur). Het budget is er om jou gezond, gemotiveerd en scherp te houden in je werk. De uren zijn al opgenomen in jouw jaartaak, dus zorg dat je ze goed benut!

In het onderwijs is duurzame inzetbaarheid jouw sleutel tot een gezonde, gemotiveerde en effectieve carrière. Het gaat verder dan alleen je functie uitoefenen; het draait om het behouden van je passie en plezier in het werk. Denk aan je fysieke en mentale welzijn, voortdurende ontwikkeling, een goede balans tussen werk en privé, werkgeluk en groeimogelijkheden in je loopbaan.

Het aantal uren waar je recht op hebt, hangt af van het aantal uren dat je werkt. Een fulltimer heeft recht op 90 duurzame inzetbaarheidsuren per jaar. Met 42,5 werkweken in een schooljaar komt dat dus neer op ruim 2 uur per werkweek. Als parttimer vermenigvuldig je deze 90 uur met je werktijdfactor om te berekenen op hoeveel uren jij recht hebt. Werk jij bijvoorbeeld 3 dagen per week, oftewel een werktijdfactor van 0,6? Dan komt dit neer op bijna 7 dagen per jaar, of ruim 1 uur per week, om te besteden aan duurzame inzetbaarheid. Download hier het overzicht om te kijken op hoeveel uren jij precies recht hebt per jaar, maand en werkweek!

Ben jij een starterende leraar? Dan heb je volgens de CAO recht op 20% lesreductie in je eerste jaar als leraar en 10% in je tweede jaar. Als je gebruik maakt van deze vermindering in het aantal uren dat je les hoeft te geven, heb je helaas geen recht meer op duurzame inzetbaarheidsuren. Heb je juist meer levens- en werkervaring? Dan krijg je vanaf je 57ste jaarlijks 120 extra uren bovenop de standaard 90 uur om in te zetten voor extra verlof. Lees verder om hier meer over te weten te komen.

Jouw tijd voor professionalisering. Vergeet niet dat je als leraar en OOP’er naast de duurzame inzetbaarheidsuren ook nog eens 83 uur per jaar beschikbaar hebt (naar rato) voor professionalisering. Deze uren zijn perfect voor het volgen van cursussen of trainingen. Denk dus goed na hoe je je duurzame inzetbaarheidsuren inzet. Wil je met de uren extra scholing volgen, of wil je deze misschien juist voor een ander type ontwikkeling gebruiken? Check ook hier eens op hoeveel geld jij recht hebt voor professionalisering.

Hoe kan ik deze uren gebruiken?

Deze uren kunnen worden gebruikt voor “aanpassing van de werkzaamheden door vermindering van de lestaak dan wel vermindering van de overige taken“. Je kunt bijvoorbeeld je basisbudget gebruiken om 1 lesuur van 50 minuten minder te besteden aan lesgeven per week. Je kunt het budget ook inzetten om juist andere taken op school te verminderen.

Je kunt de vrijgekomen tijd bijvoorbeeld besteden aan.  

1. Extra voorbereidingstijd: Vooral als je nieuw bent of een nieuwe klas hebt, kan lesvoorbereiding tijdrovend zijn. Gebruik deze uren om je lessen creatief en interactief te maken, zonder dat het ten koste gaat van je vrije tijd.
2. Professionele ontwikkeling: Altijd al een cursus willen volgen over bijvoorbeeld digitale leermiddelen of pedagogische vaardigheden? Dit is je kans om je te verdiepen in onderwerpen die jou als onderwijsprofessional interesseren.
3. Meer tijd voor administratie: Onderwijsprofessionals krijgen te maken met veel administratie. Je mag de uren voor duurzame inzetbaarheid ook gebruiken om wat meer tijd te krijgen voor administratie. Het werk wordt er niet minder door, maar je hebt er wel meer tijd voor. Uren waarvoor je ook salaris krijgt!
4. Persoonlijke ontwikkeling: Denk aan coaching voor stressmanagement of een training in timemanagement. Zo blijf je niet alleen professioneel, maar ook persoonlijk groeien.
5. Uitwisseling ervaringen: Gebruik de nieuw vrijgemaakt tijd eens om een dag mee te lopen in een andere school, bij een andere docent of in het speciaal onderwijs. Dit biedt nieuwe inzichten en frisse ideeën.

Bijvoorbeeld: Laura, een technisch onderwijsassistent, zet haar extra uren in voor extra voorbereidingstijd, waardoor ze meer tijd heeft om proefopstellingen voor de lessen natuurkunde en scheikunde voor te bereiden en te optimaliseren. Karim, verantwoordelijk voor de roosters, besteedt zijn uren aan een cursus over geavanceerde roostersoftware, om efficiënter en flexibeler te kunnen werken. Iris, een ervaren docent wiskunde, gebruikt de tijd voor professionele coaching, gericht op balans tussen werk en privéleven. Fatima, coördinator cultuureducatie, bezoekt andere scholen om te leren over hun culturele programma’s en brengt deze inzichten mee terug naar haar eigen school.

Kan ik de duurzame inzetbaarheidsuren opsparen?

Jazeker, in overleg met je werkgever kun je de uren flexibel inzetten. Een goed uitgewerkt plan is hierbij wel noodzakelijk. Leg uit hoe je de tijd wilt gebruiken en hoe dit bijdraagt aan jouw ontwikkeling en duurzame inzetbaarheid. Ook belangrijk; het initiatief voor sparen ligt bij jou. Heb je van te voren het sparen van de uren niet besproken met je leidinggevende of er geen plan voor ingediend? Dan kunnen de uren die je niet inzet vervallen aan het einde van het jaar.

Kan ik de duurzame inzetbaarheidsuren ook uit laten betalen?

Ja, ook dit kan! Het kan wel maar aan twee specifieke doelen worden besteedt: een bijdrage in de kosten van de kinderopvang of een verhoging van pernsioenaanspraken. Je kan dan tot 90 keer het uurtarief dat bij jouw salarisschaal hieraan besteden. Je berekent jouw uurtarief door je brutomaandsalaris te delen door 138. Bijvoorbeeld: als docent in schaal LB, trede 5 is volgens de CAO van 2023-2024 jouw bruto maandsalaris €3687,-. Dat betekent dat jouw uurtarief €26,72 is en je bruto dus jaarlijks wel €2405,- extra kan krijgen (90 uur x €24,29) als je je duurzame inzetbaarheidsuren niet gebruikt! Zonde om niet te regelen bij je werkgever dus.

Als er geen vervanger is voor mijn les, moet ik dan buiten schooltijd aan mijn duurzame inzetbaarheid werken? Werken aan duurzame inzetbaarheid staat in je jaartaak en hoort dus binnen reguliere werktijden plaats te vinden, niet erbuiten. Wanneer je jouw budget van 90 uur (deels of geheel) niet in kan zetten door zwaarwegende organisatorische redenen of omdat jouw inzet kan leiden tot een hogere werkdruk bij collega’s, moet jouw leidinggevende met je in gesprek om aan te geven op welke andere wijze je het budget dan wél in kan zetten.

Schuif ik mijn werk(druk) niet gewoon door naar een collega door deze uren te gebruiken?

Een begrijpelijke vraag. Het klopt dat het werk en de taken blijven bestaan, en soms neemt een collega wat extra op zich. Maar, en dit is cruciaal, deze uren gaan over méér dan werk verdelen. Ze zijn essentieel om je passie en motivatie in het onderwijs levend te houden. Als een collega even wat taken van je overneemt zodat jij tijd hebt voor een inspirerende coachingssessie, leerzame workshop of gewoon een relaxende vrije middag, dan is dat een investering in het hele team. Het resultaat? Een opgefriste, gemotiveerde onderwijsprofessional die met nieuwe energie voor de klas staat. Zo dragen je samen bij aan een sterker onderwijsteam en beter onderwijs voor de leerlingen.

Hoe bespreek ik dit met mijn leidinggevende?

Het kan best spannend zijn om met je leidinggevende te praten over wat belangrijk is voor jouw duurzame inzetbaarheid. Hier zijn enkele tips om je te helpen bij dit gesprek:

1. Wees voorbereid: Denk vooraf na over wat je wilt bespreken. Maak een lijst van punten die belangrijk zijn voor jouw werkgeluk en ontwikkeling. Noteer ook concrete voorbeelden of situaties die je wilt delen.
2. Stel duidelijke doelen: Bepaal wat je wilt bereiken met dit gesprek. Wil je meer flexibiliteit, een training volgen, of iets anders? Wees specifiek over je doelen en behoeften.
3. Oefen het gesprek: Als je nerveus bent, oefen dan het gesprek met een vriend, familielid of collega. Dit kan je helpen om je gedachten te ordenen en je zelfverzekerder te voelen.
4. Focus op win-win: Leg uit hoe jouw duurzame inzetbaarheid niet alleen goed is voor jou persoonlijk, maar ook voor de school. Bijvoorbeeld, hoe een training jouw vaardigheden zal verbeteren, wat ten goede komt aan je leerlingen.
5. Documenteer je gesprek: Maak aantekeningen tijdens en na het gesprek. Dit helpt je om gemaakte afspraken te onthouden en dient als referentie voor toekomstige gesprekken.

Moet ik mijn leidinggevende overtuigen van mijn plannen? Als de manier waarop jij de uren duurzame inzetbaarheid wilt gebruiken past binnen de afspraken in de cao mag de leidinggevende het jou niet zomaar verbieden. Jij bepaalt wat goed is voor jouw duurzame inzetbaarheid. De AOb zegt “In beginsel bepaalt een werknemer in het voortgezet onderwijs zelf hoe hij de uren wil inzetten […]. Alleen bij aantoonbaar zwaarwegende financiële of organisatorische redenen kan een werkgever deze keuze beïnvloeden.”

Het is natuurlijk wél fijner als jullie het eens zijn over de manier waarop jij je uren duurzame inzetbaarheid gebruikt. Vóór de zomervakantie moet er een gesprek gevoerd worden over jouw plannen voor het nieuwe schooljaar, inclusief jouw ideeën voor de inzet van je duurzame inzetbaarheidsuren.

Ik ben 57-plusser, welke extra rechten heb ik?

De ervaren collega’s boven de 57 hebben bovenop het basisbudget van 90 uur, recht op nog eens een aanvullend verlofbudget van 120 uur per jaar. Vanaf de maand ná je verjaardag gaan deze extra verlofrechten in.

Hoe zet ik deze extra uren in?

Je hebt de vrijheid om maximaal 50 uur (van de 90 uur) basisbudget te gebruiken voor verlof. Dit kan je combineren met je aanvullende budget van 120 uur per jaar. Door deze 170 uur in te zetten, zou je elke week een dagdeel minder kunnen gaan werken.

Als je besluit het extra budget van 120 uur voor verlof te gebruiken, moet je hier wel een bijdrage over betalen. Dit betekent dat je bij een functie in schaal 1 tot en met 8, 40% van je salaris over deze extra verlofuren afdraagt, en bij een hogere schaal 50%. Deze bijdrage wordt automatisch verrekend met je maandsalaris.

Kan ik deze uren opsparen?

Dat kan! Als 57-plusser mag je zowel 50 uur uit je standaardbudget als de extra 120 uur sparen. Maar let wel op, want als je arbeidscontract afloopt terwijl je nog verlofuren over hebt, vervallen deze. Dus maak slim gebruik van je uren!

Per jaar kun je maximaal 340 uur aan verlof opnemen, of je lestaak verminderen, ook als je al meer gespaard hebt. Voor dit verlof combineer je zowel gespaarde uren als uren van het huidige jaar. Door één jaar te sparen, kun je het jaar daarna dus al 340 uur verlof opnemen, wat neerkomt op 1 dag per week.

Denk eraan: over de 120 extra verlofuren van dat jaar betaal je een eigen bijdrage van 40% of 50% en als je daarbovenop nog eens 170 uur opneemt, betaal je daar 100% bijdrage over (ingehouden op je salaris). Neem jij dus de maximale 340 uur op in een jaar? Dan krijg je 50 uur 100% uitbetaald, 120 uur 50-60% uitbetaald en 170 uur niet uitbetaald. Dit komt dus eigenlijk neer op 170 uur onbetaald verlof, maar je werkgever blijft wel pensioenpremie doorbetalen over alle verlofuren.

Waar moet ik verder rekening mee houden bij het opnemen van verlof?

Er zijn een aantal zaken om goed op te letten als je verlof wilt opnemen:

• Het opnemen van verlof onder deze regeling is niet bedoeld als een manier om vervroegd met pensioen te gaan. Je dient minimaal 50% van je normale werkuren te blijven werken.
• Je werkgever kan je vragen op een verlofdag toch te werken aan niet-lesgevende taken, zoals voor een studiedag of belangrijke vergadering. Je hebt dan recht op vervangend verlof op een ander moment. Dit kan maximaal 3 keer per jaar voorkomen.
• Je kunt verlof niet tegelijkertijd opnemen en opbouwen. Dus als je besluit om 80 uur verlof op te nemen in een schooljaar, kun je de overige 90 uur van dat jaar niet opsparen voor het jaar erna.
• Soms moet de school wat schuiven met de planning door jouw verlofverzoek. Je leidinggevende kan daarom besluiten om het verlof later te laten starten dan je had gevraagd, maar je krijgt altijd uiterlijk vanaf de eerste dag van het nieuwe schooljaar ná je gewenste startdatum je verlof.
• Ziekte of lang buitengewoon verlof schort je verlof niet op. Bij ziekte tijdens je verlof krijg je in de eerste twaalf maanden 100% van je salaris, minus je eigen bijdrage. Daarna ontvang je 70% van je oorspronkelijke salaris.

Jouw recht, jouw initiatief: deze speciale uren voor duurzame inzetbaarheid zijn al in jouw jaartaak opgenomen. Het is zonde als deze tijd ongebruikt blijft of opgaat in de dagelijkse drukte. Onthoud wel, het is aan jou om het gesprek aan te gaan met je leidinggevende. Kom met een plan dat past bij jouw behoeften en carrièredoelen. Jouw proactieve houding is de sleutel om deze uren effectief te gebruiken

En nu?

Duurzame inzetbaarheid is meer dan alleen de inzet van de uren uit de cao; het is een doorlopend proces van groei en ontwikkeling. Hier zijn enkele stappen om een beginnetje te maken:

1. Begin met reflectie: Sta eens stil bij je huidige werkplezier en ontwikkelingsbehoeften. Wat motiveert je en waar wil je in groeien? Deze zelfreflectie vormt de basis voor hoe je jouw uren inzet. Vul bijvoorbeeld onze werkgeluk-tool in of gebruik onze template voor een persoonlijk ontwikkelingsplan om te ontdekken hoe jij ervoor staat.
2. Wees op tijd: Bespreek je ideeën en behoeften ruim voor de zomervakantie al met je leidinggevende. Dit geeft je de tijd om je plannen voor het nieuwe schooljaar goed vorm te geven.
3. Vraag om feedback: Jouw leidinggevende en collega’s kunnen waardevolle inzichten bieden. Deze feedback helpt je om jouw plannen te verfijnen en nog impactvoller te maken.
4. Plan vooruit: Pak de schoolkalender en je eigen agenda erbij. Rustige periodes zijn goede momenten om aandacht te besteden aan jouw professionalisering of verlof op te nemen. Of wil je juist in de drukkere periodes wat extra tijd voor administratie of begeleiding?

Door continu aandacht te hebben voor je eigen ontwikkeling en welzijn, blijf je niet alleen professioneel groeien, maar houd je ook je passie voor het onderwijs levend. Dus pak die kans, plan je duurzame inzetbaarheidsuren slim in en blijf met plezier in het onderwijs werken!

Bron: de CAO VO 2023-2024 en AOb

Hoewel we ernaar streven om correcte en actuele informatie te verstrekken, kunnen we niet aansprakelijk worden gesteld voor eventuele fouten of onnauwkeurigheden die in deze gegevens kunnen voorkomen. Wij adviseren altijd om specifieke regelingen en voorwaarden na te gaan bij je leidinggevende of de hr-medewerkers van jouw organisatie óf bij jouw vakbond.