AI zoals ChatGPT, Microsoft Copilot of Google Gemini kunnen een uitkomst zijn voor veel leerlingen. Pas wel op: als leerlingen niet leren hoe ze zelf tot oplossingen komen, kan dat later problemen geven. Wat blijkt? Wie te veel op AI steunt, leert minder goed zelf na te denken. Wat kun je hiervan leren en hoe zet je AI goed in in jouw klas?
Tijdens een experiment op een middelbare school in Turkije kregen leerlingen hulp van AI-tutoren bij het maken van wiskundeopdrachten. De ene groep gebruikte een standaard AI-model, vergelijkbaar met ChatGPT. De andere groep werkte met een ‘slimmere’ AI-tutor die speciaal ontworpen was om niet meteen de antwoorden te geven, maar leerlingen stap voor stap door het probleem heen te helpen. Wat werd duidelijk na het experiment?
Wat is een AI-tutor? Een AI-tutor is een computerprogramma dat lijkt op een persoonlijke assistent. Je kunt vragen stellen en het programma geeft uitleg, hints of zelfs het antwoord. Voorbeelden zijn Khanmigo of ChatGPT. Ze kunnen handig zijn bij vakken als wiskunde, maar ook bij het leren van talen of geschiedenis.
De onderzoekers verdeelden de leerlingen in drie groepen: één zonder AI, één met de standaard AI-tutor, en één met de ‘slimmere’ AI-tutor. Tijdens de lessen gebruikten de leerlingen de AI-tutoren om wiskundige problemen op te lossen.
Wat opviel: leerlingen in de ‘standaard AI’-groep vroegen de tutor vaak simpelweg om het antwoord. Dit zorgde ervoor dat ze niet meer zelf probeerden na te denken over hoe ze het probleem moesten oplossen. Toen de toegang tot de AI tijdens de toets werd weggenomen, wisten ze niet hoe ze de opgaven zelfstandig moesten aanpakken.
De speciale AI-tutor werkte anders dan de standaard AI. Deze gaf geen antwoorden, maar hielp leerlingen door kleine hints te geven en moedigde hen aan om zelf na te denken. Zo fungeerde de tutor meer als een digitale coach, net zoals een leraar die leerlingen helpt zonder direct het antwoord te geven. Hierdoor leerden de leerlingen de stappen beter begrijpen en herinnerden ze zich deze stappen ook tijdens de toets. De standaard AI-tutor deed dit niet en zorgde er juist voor dat leerlingen “lui” werden in hun denken.
Meer weten over AI op school? Kennisnet heeft een uitgebreide handreiking AI voor scholen ontwikkeld. Deze handreiking biedt stappen, tips en achtergrondinformatie om bewust en verantwoord om te gaan met AI in het onderwijs. Een aanrader voor schoolleiders en teams die richting willen geven aan het gebruik van AI in hun school.
Hoewel de leerlingen met AI in het onderzoek niet beter scoorden dan hun klasgenoten, dachten ze zelf van wel. Wat kun jij als leraar doen om te zorgen dat AI slim gebruiken en er echt iets van leren? Hier zijn een paar tips om het meeste uit AI-tools te halen:
Aan de slag met AI in de klas? FutureNL biedt gratis online lessen over AI voor zowel het primair als voortgezet onderwijs! Leerlingen ontdekken wat kunstmatige intelligentie is, experimenteren met tools als Google Draw en Teachable Machine, en gaan creatief aan de slag met generatieve AI. Voor meer informatie en om de lessen te openen: lespakket po of lespakket vo.
Net zoals rekenmachines het hoofdrekenen overbodig maakten en laptops de handgeschreven aantekeningen vervingen, verandert AI de manier waarop leerlingen leren. Maar AI gaat verder: het biedt hulp bij veel meer én kan foute antwoorden geven. Daarom is het belangrijk om AI slim in te zetten, zodat leerlingen zelfstandig blijven nadenken.
AI heeft veel potentie, maar het moet goed worden gebruikt. Wil je AI inzetten in de klas? Zorg er dan voor dat het niet zomaar een makkelijke uitweg voor leerlingen wordt om antwoorden te krijgen zonder zelf moeite te doen. Laat AI een waardevol hulpmiddel zijn, net als de laptops en rekenmachines, maar zorg dat het echte leren altijd centraal blijft staan.