Duurzaam leiderschap in het onderwijs: een gids voor schoolleiders en bestuurders

Een mogelijk antwoord is duurzaam leiderschap. Dit is een vorm van leiderschap die gericht is op de lange termijn, op het behoud en de verbetering van de meest waardevolle aspecten van leren en leven in de school. Duurzaam leiderschap houdt rekening met de impact van beslissingen en acties op alle betrokkenen, zowel binnen als buiten de school. Duurzaam leiderschap is ook een gedeeld leiderschap, dat ruimte biedt voor de inbreng en de talenten van alle medewerkers.

Een van de kenmerken van duurzaam leiderschap is dat het niet afhankelijk is van één persoon, maar dat het wordt gedragen en uitgedragen door meerdere mensen in de school. Dit betekent dat je als schoolleider of bestuurder de diversiteit aan leiderschapsrollen die in je school aanwezig zijn, erkent en benut. Dit heeft verschillende voordelen, zoals:

• Het vergroot de betrokkenheid en motivatie van je medewerkers, omdat ze zich gewaardeerd en gehoord voelen, en omdat ze invloed hebben op de koers en de cultuur van de school.
• Het verhoogt de kwaliteit en de effectiviteit van het onderwijs, omdat je gebruik maakt van de kennis, de ervaring en de expertise die in je school aanwezig zijn, en omdat je inspeelt op de behoeften en de verwachtingen van je leerlingen, je ouders en je omgeving.
• Het versterkt de continuïteit en de duurzaamheid van het leiderschap, omdat je niet afhankelijk bent van één persoon, maar omdat je een leiderschapsteam hebt dat elkaar kan ondersteunen, aanvullen en opvolgen.

Hoe kun je dan een diversiteit aan leiderschapsrollen erkennen en benutten?

Hier zijn een paar tips:

• Betrek je medewerkers bij de besluitvorming over zaken die hen aangaan of interesseren. Gebruik hiervoor verschillende vormen van participatie, zoals enquêtes, brainstormsessies, werkgroepen, klankbordgroepen, etc. Zorg ervoor dat je duidelijk communiceert over het doel, het proces en de uitkomst van de besluitvorming, en dat je feedback geeft over hoe je de inbreng van je medewerkers hebt meegenomen.
• Deel de verantwoordelijkheid voor het realiseren van de doelen en het uitvoeren van de taken met je medewerkers. Geef hen voldoende bevoegdheid, middelen en ondersteuning om hun werk goed te kunnen doen. Maak duidelijke afspraken over wat er van hen verwacht wordt, hoe ze verantwoording afleggen en hoe ze geëvalueerd worden.
• Herken en waardeer de talenten van je medewerkers. Stimuleer hen om hun sterke punten verder te ontwikkelen en in te zetten voor de school. Geef hen complimenten, erkenning en waardering voor hun bijdrage. Bied hen ook mogelijkheden om nieuwe dingen te leren of uit te proberen.
• Geef ruimte voor autonomie en eigenaarschap aan je medewerkers. Laat hen zelf keuzes maken over hoe ze hun werk doen, zolang ze binnen de kaders blijven die jullie samen hebben afgesproken. Moedig hen aan om initiatief te nemen, creatief te zijn en oplossingen te bedenken. Respecteer hun mening, ook als die anders is dan die van jou.

Door een diversiteit aan leiderschapsrollen te erkennen en te benutten, creëer je een school waarin iedereen zich een leider voelt. Dit draagt bij aan een positieve sfeer, een hoge betrokkenheid en een goede samenwerking in je school. Zo bouw je samen aan duurzaam leiderschap in het onderwijs!